بصیری با پارلمان ایران دات كام مطرح كرد؛
نشریه ای برای داستان کوتاه نداریم
به گزارش پارلمان ایران دات کام، سردبیر همشهری داستان می گوید نشریه تخصصی خاصی برای چاپ داستان کوتاه نداریم و نشریات غیرتخصصی هم تعداد کمی داستان چاپ می کنند که آنها هم شرایط خاص خودشان را دارند.
خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: مجله همشهری «داستان» اخیرا دور جدید فعالیت خویش را با سردبیری مریم بصیری شروع کرده است.
مریم بصیری نویسنده و کارشناس تئاتر است و آثاری در حوزه داستان با مبحث انقلاب، دفاع مقدس، زنان و... در کارنامه دارد.
به بهانه راه اندازی باردیگر همشهری داستان، با بصیری به گپ و گفت نشستیم که مشروح آن در ادامه می آید؛
* خانم بصیری انتشار همشهری داستان حدود سه سال متوقف بود، چه شد باردیگر دارد فعالیت خویش را از سر می گیرد؟
در این زمانه، نشریه کارکردهای مختلف خویش را از دست داده، خوش خیالی است فکر نماییم جوانان امروزی همچون جوانان دو سه دهه قبل با آن شور و شوق قبلی علاقه مند مطالعه هر نشریه ای باشند. با این وجود در بین انتشار انواع نشریات، بالاخره وجود تعداد اندک نشریات ادبی و بخصوص ادبیات داستانی ضروری است. نشریات ادبی قبلی یکی یکی تعطیل شدند و حال وجود چند نشریه داستانی ضروری است؛ هرچند حتی چون گذشته مخاطب عام و خاص نداشته باشند.
کنار علاقه ای که به فعالیت در دنیای مطبوعات دارم، هیچگاه نتوانستم روی علاقه ام به داستان و داستان نویسی سرپوش بگذارم. وقتی هم هر دوی این علایق کنار هم قرار بگیرند نتیجه آن می شود که با وجود مشغله های کاری زیاد و درخواست های مکرر از جانب مؤسسه همشهری، این مسؤولیت را قبول کنم. امیدوارم با افتتاح این نشریه، علاقه مندان داستان و نویسندگان جوان نقطه امیدی پیدا کنند و حال واحوال تمام ادب دوستان، دل انگیز و داستانی شود.
* این دوره تفاوتی هم با فعالیت دوره پیشین همشهری داستان دارد؟
تلاش می کنم کنار تغییرات محتوایی و هنری دوره جدید که لازمه پویایی و تجدید حیات نشریه است، بتوانم تا حدی به سبک و سیاق نشریات قبلی هم پایبند باشم تا مخاطبان سابق نشریه باردیگر احساس خوش خواندن همشهری داستان دوره های قبلی را تجربه کنند.
هر کاری سختی های خاص خودش را دارد؛ انتشار بموقع یک نشریه در تاریخ مشخص با نویسندگان غیرمشخص که باید به نوشتن اثری با عنایت به مبحث آن شماره علاقه مندی نشان بدهند، سختی هایی بیشتر به همراه دارد. آغاز به کار مجدد نشریه ای که مدتی انتشارش متوقف شده، از آغاز به کار یک نشریه تازه متولد شده در دنیای مطبوعات، سخت تر است. چون که مسؤولان و مخاطبان هنوز با ذهنیت قبلی و تصویرهای خودشان انتظار دارند هم چنان همان نشریه سابق را ببینند و آثار همان نویسندگان قبلی را بخوانند؛ اما تحریریه جدید تمایل دارد با شیوه خودش کار را مدیریت کند که امکان دارد به مذاق مخاطبان قدیمی نشریه خوش نیاید.
* اهدافتان در همشهری داستان چیست؟ کمی هم از این مسئله صحبت نماییم.
هرچقدر تناوب و توالی مدت انتشار نشریات از روزانه به طرف هفتگی، ماهنامه، فصلنامه و سالنامه می روند، ماندگاری و پویایی آنان بعنوان یک نشریه مرجع افزوده می شوند. قصدمان اینست که نشریه داستان هم با عنایت به موضوعی که برای هر شماره دارد، بتواند نشریه ای ماندگار باشد و تاریخ مصرف خاصی نداشته باشد.
قطع خاص همشهری داستان از روز نخست تاکنون هم سبب شده است این نشریه هم در کنار دیگر نشریاتی که به صورت کتاب نشریه منتشر می شوند به خاطر ظاهر فیزیکی اش و شباهتی که به کتاب دارد، ماندگاری بیشتری نسبت به هفته نامه ها و ماهنامه هایی با قطع بزرگ تر داشته باشد.
اغلب ناشران تخصصی ادبیات داستانی ترجیح می دهند رمان منتشر کنند تا مجموعه داستان. طبیعی است مجموعه هایی هم که اسم نویسنده شناخته شده ای روی آن باشد زودتر چاپ می شود تا مجموعه ای با اسم یک نویسنده ناشناخته شهرستانی. از طرفی نشریه تخصصی خاصی هم برای چاپ داستان کوتاه وجود ندارد و نشریات غیرتخصصی هم تعداد کمی داستان چاپ می کنند که آن هم شرایط خاص خودشان را دارند. همه این موارد باعث می شود تا تولید داستان کوتاه کم بشود و حتی در صورت تولید، مجالی برای چاپ و دیده شدن نداشته باشدیادکردن از پیشکسوتان عرصه ادبیات داستانی و نویسندگان شاخص به بهانه چاپ داستان آنها و همینطور توجه و پشتیبانی از نویسندگان ناشناخته و نوقلم ها با چاپ آثار برگزیده شان، از دیگر اهداف نشریه است.
در شرایط فعلی اغلب ناشران تخصصی ادبیات داستانی ترجیح می دهند رمان منتشر کنند تا مجموعه داستان. طبیعی است مجموعه هایی هم که اسم نویسنده شناخته شده ای روی آن باشد زودتر چاپ می شود تا مجموعه ای با اسم یک نویسنده ناشناخته شهرستانی. از طرفی نشریه تخصصی خاصی هم برای چاپ داستان کوتاه وجود ندارد و نشریات غیرتخصصی هم تعداد کمی داستان چاپ می کنند که آنها هم شرایط خاص خودشان را دارند. همه این موارد باعث می شود تا تولید داستان کوتاه کم بشود و حتی در صورت تولید، مجالی برای چاپ و دیده شدن نداشته باشد؛ و فقط در گردهمایی و محافل ادبی خوانده شوند. یا در جشنواره های داستانی شرکت داده شوند و در نهایت در مجموعه داستان برگزیده جشنواره چاپ شوند که آن هم امید چندانی به دیده شدن شان نیست.
بی توجهی به داستان کوتاه تا آنجا پیش رفته است که چند نفر از پیشکسوتان و یا نویسندگان میان سال شناخته شده در مقابل درخواست ما برای نگارش داستان، اعلام نمودند سال هاست داستان کوتاه ننوشته اند و دیگر نمی توانند داستان بنویسند و فقط رمان می نویسند. چند داستان به ظاهر کوتاه هم از نویسندگان مطرح به دستمان رسید که متأسفانه نتوانستیم آنها را در لیست این دو شماره قرار دهیم چون تعداد کلمات آنها بین چهار تا هشت هزار کلمه بود و حتی با خلاصه شدن آنها هم توفیقی حاصل نشد و به محتوای اصلی اثر خدشه وارد شد. داستان هایی با این تعداد کلمات، ۲۰ الی ۳۰ صفحه نشریه را به خود اختصاص خواهند داد و علاوه بر خستگی مخاطب باعث خواهند شد که نتوانیم از آثار بیشتری استفاده نماییم. تلاش ما اینست از مطالب کوتاه تر و بیشتری استفاده نماییم. هم اکنون سقف داستان کوتاهی که مخاطب را خسته نکند ۱۵۰۰ کلمه و یا حداکثر ۲۰۰۰ کلمه است. حال امکان دارد داستانی کمی بلندتر و یا کوتاه تر هم باشد.
با توجه به همین قضایا، فعالیت مجدد یک نشریه داستانی دیگر در جمع نشریات کشور، تزریق امید باردیگر از راه توصیف، تصویر و تخیل به علاقه مندان داستان است.
* در هر شماره تعداد مشخصی داستان در نظر گرفته اید یا محدودیت داستانی ندارید؟
اول بگویم این نشریه هم مثل تمام نشریات دیگر شامل چند بخش است؛ از جمله: داستان کوتاه، تألیف و ترجمه، در دو شکل در رابطه با مبحث هر شماره و داستان آزاد، روایت های داستانی و یا خاطرات و شیوه های نوشتن نویسندگان شناخته شده، ارتباط هنرهای مختلف با قالب داستان، گفتگو با نویسندگان و هنرمندان نویسنده، جستارهای آموزشی نگارش داستان و طنز و طریقه ویرایش آنها، طنزهای مکتوب و تصویری در رابطه با مبحث هر شماره، معرفی ناشران دولتی و خصوصی تخصصی انتشار داستان و رمان، جهت آشنایی نویسندگان با مراحل پذیرش و سلایق ناشران برای چاپ کتاب، نقد داستان و جستارهای طریقه نقد داستان، برگزاری مسابقه های داستانی و...
در این میان مشخص است قطعا تعداد داستان های نشریه نسبت به روایت، نقد، گفتگو، طنز و جستار بیشتر خواهد بود. داستان فضایی جادویی دارد که مخاطب را درگیر خودش می کند؛ اما در کنار این تخیل ضروری است خواننده با چگونگی نوشتن و نقد داستان، و تجربیات داستان نویسان هم آشنا شود و به صورت همه جانبه از نشریه استفاده نماید.
این نکته را هم اضافه کنم که تعداد داستان های تألیفی بیشتر از تعداد داستان های ترجمه خواهد بود. چونکه قصدمان اینست به نویسندگان کشور فرصت بیشتری برای چاپ داستان کوتاه شان بدهیم. آثار نویسندگان غیرایرانی به حد کافی در بازار نشر موجود است؛ اما همه نویسندگان ایرانی توفیق چاپ داستان کوتاه های شان را ندارند.
* انتخاب نویسندگان داستان ها بر چه اساسی است؟
قصدمان اینست در دوره جدید با تمامی داستان نویسان حرفه ای و نیمه حرفه ای برای گرفتن داستان تماس بگیریم. تاکنون برای این دو شماره هم با نویسندگان بسیاری در سرتاسر کشور تماس گرفته شده است. بعضی از پیشکسوتان به علل مختلف از همکاری سر باز زدند و برخی با روی خوش از پیشنهاد ما استقبال کردند و به مرور زمان شاهد انتشار آثارشان خواهید بود.
نشریه داستان متعلق به تمامی داستان نویسان کشور است به غیر از هرگونه اعتقادات و گرایش های سیاسی و … اینکه کسی یا کسانی بخواهند نشریه داستان و یا هر نشریه ای را فقط به آثار دوستان و هم فکران خود اختصاص دهند، کار پسندیده ای نیست.
در شماره اول هم با عنایت به کمبود وقت برای آماده سازی نشریه جهت حضور در نمایشگاه مطبوعات، در کمتر از یک ماه از صفر تا صد نشریه در ۱۹۶ صفحه کلید خورد و چاپ شد. دوستانی که اثرشان در شماره اول آمده است لطف کردند و در مدت زمان بسیار کمی اثرشان را با مبحث پدر نوشته و برایمان ارسال کردند. در واقع این دوستان افرادی بودند که به نشریه خودشان محبت داشتند و در مقابل درخواست عمومی ما به نویسندگان بسیار، فرصت همکاری در شماره اول را داشتند. اسامی نویسندگان را هم بگویم؟
* بله!
حسام آبنوسی، حاتم ابتسام، عباس احمدی، زهرا اخلاقی، مهرداد اسکویی، فاطمه اکبری اصل، زینب بخشایش، اعظم بروجردی، کامران پارسی نژاد، راضیه تجار، محمدجواد جزینی، نجمه جوادی، مرتضی حیدری، هادی خورشاهیان، مریم راهی، ابراهیم زاهدی مطلق، زینب ساجدی، احمد شاکری، حسین شرف خانلو، مهرداد صدقی، احسان عباسلو، سارا عرفانی، شمس الدین فلاح هاشمی، یوسف قوجق، مرسده کسروی، سجاد محقق، سیدمیثم موسویان و … همراه با ترجمه آثاری از دیوید باکسربام، آلفونس دوده، جورج ساندرز، و استیون وینسنت بنت.
* انتخاب همکاران تحریریه بر چه اساس بود؟
افرادی که در قسمت های محتوایی، اجرایی یا هنری نشریه مشغول هستند چه آن هایی که اسم شان در صفحه لیست آمده و چه نیامده، همه کسانی هستند که در دوران سردبیری روزنامه ها و ماهنامه های قبلی از همکاران من بودند و با عنایت به این که به زبان مشترکی در کار رسیده بودیم، باردیگر دعوت به همکاری شدند.
این همکاران وظیفه سفارش اثر، تعامل با نویسندگان، ارزیابی، ویرایش، انجام گفتگو، پیاده سازی، تایپ، تصحیح و … را دارند و یا در بخش هنری، کار صفحه آرایی، عکاسی، تصویرگری، گرافیک و… را انجام می دهند.
برخی از افراد گمان می کنند مثلا سردبیر یک نشریه ورزشی یا نمایشی فقط کافیست ورزشکار یا بازیگر باشد. بر همین مبنا فکر می کنند اگر کسی داستان نویس خوبی باشد می تواند سردبیر خوبی هم برای یک نشریه ادبیات داستانی باشد. این شرط حتمی و لازم است؛ اما کافی نیست. سردبیری یک نشریه در واقع یک مدیریت دقیق و تمام وقت روی فعالیت متفاوت تمامی افراد و همه کارها از مرحله انتخاب مبحث تا لیتوگرافی و چاپ است. یک سردبیر باید علاوه بر آشنایی و سابقه نگارش اثر در تمامی قالب های ژورنالیستی و سابقه فعالیت در تمامی پست های کاری یک نشریه، باید با تمام مراحل هنری و فنی کار تولید و توزیع از نویسندگی و عکاسی گرفته تا کار صفحه آرایی و آماده سازی، چاپ، صحافی و … آشنا باشد تا بتواند با دیدی همه جانبه روی کارش اشراف داشته باشد.
* در شماره اول دور جدید همشهری داستان به مبحث پدر پرداختید. چرا؟ علت خاصی داشت؟
از آن جایی که شماره اول به بهمن و اسفند اختصاص داشت و در اوایل ماه بهمن مناسبت روز پدر را داشتیم، ترجیح دادم نخستین شماره با نام مولا علی و با برکت نام پدر هستی و حضرت آدم شروع شود. پس «یا علی» گفتیم و عشق شروع شد.
* مبحث شماره بعدی چیست؟ این هم سوال آخرمان!
شماره دوم دوره جدید اختصاص به ماه فروردین دارد و در واقع ویژه نامه نوروزی است. به همین خاطر نشریه با حجم بیشتری با مبحث نوروز در ۲۹۲ صفحه صفحه آرایی و آماده چاپ شده است. در آن شماره هم آثار پنجاه نویسنده، مترجم و طنزپرداز منتشر خواهد شد. اسامی آن دوستان هم به ترتیب الفبا عبارت است از:
شهلا آبنوس، محمدرضا آتشین صدف، ایوب آقاخانی، آرزو ارجمند، مسعود امیرخانی، زینب بخشایش، سعید بیابانکی، حسین پاینده، مرتضی حیدری، آیت دولتشاه، مریم دوست محمدیان، علی دهباشی، فرشاد ذالنوریان، محمدرضا ذوالعلی، محمدمهدی رسولی، زهرا زواریان، مظفر سالاری، مریم ساحلی، پروانه سراوانی، علی الله سلیمی، احمد شاکری، وحید شیخ احمد صفاری، قطب الدین صادقی، زهرا طباطبایی، احسان عباسلو، احمد عبدالله زاده مهنه، الهام فلاح، ناصر فیض، محمد قائم خانی، یوسف قوجق، مرسده کسروی، اعظم کیان افراز، محمدعلی گودینی، سمیه لندی اصفهانی، نیلوفر مالک، مائده مرتضوی، سعید مکرمی، جمال میرصادقی، محمدحسین ناصربخت، ساسان ناطق، عاطفه نیکوبیان، محسن هجری و … همراه با ترجمه داستان هایی از رولد دال، بائو نینه، پاتریشیا های اسمیت، ولفگانگ هیلدس هایمر.
حال این را هم باید اضافه کرد که بعد از تعامل با بیشتر از ۲۵۰ نویسنده برای شماره نوروز، این افراد و آثارشان برای شماره دوم انتخاب شدند. با عنایت به تعداد این نویسنده ها و دیگر همکاران تحریریه باید گفت بیشتر از هفتاد نفر مستقیم و غیرمستقیم درگیر تولید و آماده سازی نشریه نوروز بودند.
الهام قاسمی
منبع: پارلمان ایران دات كام
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب