یادداشت مهمان؛
رگولاتوری هوشمند کلید توسعه پایدار صنعت تبلیغات
پارلمان ایران دات کام: به گزارش پارلمان ایران دات کام، در دنیای امروز، رگولاتوری فضای تبلیغات، ضروری و اجتناب ناپذیر است. با عنایت به تحولات فناوری و تبلیغات، نظام رگولاتوری تبلیغات در جمهوری اسلامی ایران نیازمند بازبینی و ارتقاست.
خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: عباس محمدیان مدیرکل تبلیغات و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، یادداشتی در اختیار مهر قرار داده است.
مشروح این یادداشت را در ادامه می خوانیم؛
فضای تبلیغات در دنیای امروز، به واسطه پیشرفت های شگرف فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی، دگرگونی های بنیادینی را تجربه کرده است. این دگرگونی ها، در کنار فرصت های بی نظیری که برای توسعه اقتصادی و فرهنگی به ارمغان آورده اند، چالش های جدیدی را هم پیش روی سیاست گذاران و متولیان امر قرار داده اند. همچون مهم ترین این چالش ها، میتوان به ضرورت محافظت از حقوق شهروندان در مقابل تبلیغات زیان بار، فریبنده، گمراه کننده و در تضاد با ارزش های اخلاقی و فرهنگی جامعه اشاره نمود. در این حوزه، «رگولاتوری» بعنوان سازوکاری برای تنظیم و قاعده مند کردن فعالیتهای تبلیغاتی، نقشی سرنوشت ساز ایفا می کند. رگولاتوری هوشمند و کارآمد، می تواند ضمن پاسداری از حقوق شهروندان، زمینه ساز رشد و پویایی صنعت تبلیغات و ارتقاء سطح آگاهی و سواد رسانه ای در جامعه باشد.
صیانت، ابعاد گوناگونی دارد که میتوان به حق دریافت اطلاعات صحیح و کامل، حق انتخاب آزادانه، حق حفظ حریم خصوصی، و حق مصونیت از صدمه های روانی و اخلاقی اشاره نمود رگولاتوری، در مفهوم کلی خود، به مجموعه قواعد، مقررات، دستورالعمل ها و سازوکارهایی اشاره دارد که توسط نهادهای دولتی یا غیردولتی، با هدف تنظیم و قاعده مند کردن فعالیتهای متعدد در یک حوزه مشخص، وضع و اجرا می شوند. هدف اساسی رگولاتوری، دستیابی به مقاصد معینی همچون پشتیبانی از حقوق مصرف کنندگان، تضمین رقابت سالم، حفظ منافع عمومی، ارتقاء کیفیت خدمات و محصولات، و پاسداری از ارزش های اخلاقی و فرهنگی جامعه است. تبلیغات ناسالم، گستره وسیعی از فعالیتهای تبلیغاتی را شامل می شود که به نوعی، حقوق شهروندان را پایمال می کنند، اطلاعات نادرست یا گمراه کننده عرضه می دهند، از اعتماد عمومی سو استفاده می نمایند، یا با ارزش های اخلاقی و فرهنگی جامعه در تضاد هستند.
مصادیقی از تبلیغات ناسالم عبارتند از:
تبلیغات فریبنده که با عرضه اطلاعات نادرست، اغراق آمیز یا ناقص، مخاطب را گول زده و انتظارات غیرواقعی در او ایجاد می کنند؛ تبلیغات گمراه کننده که با به کارگیری ابهام، ایهام، یا شگردهای زبانی، مخاطب را در تشخیص حقیقت به اشتباه می اندازند؛ تبلیغات مقایسه ای غیرمنصفانه که بشکلی غیرمنصفانه، محصولات یا خدمات رقبا را تحقیر یا تخریب می کنند؛ تبلیغات سوءاستفاده گرانه که از صدمه پذیری گروههای خاصی از جامعه (مانند کودکان، سالمندان، یا افراد کم سواد) بهره کشی می کنند؛ و تبلیغات مغایر با ارزش های اخلاقی و فرهنگی که با هنجارها، باورها و ارزش های اخلاقی و فرهنگی جامعه در تضاد هستند.
صیانت از شهروندان در مقابل تبلیغات ناسالم، به معنای اتخاذ تدابیر و سازوکارهای موردنیاز برای حفظ حقوق و منافع آنان در رویارویی با تبلیغات است. این صیانت، ابعاد گوناگونی دارد که میتوان به حق دریافت اطلاعات صحیح و کامل، حق انتخاب آزادانه، حق حفظ حریم خصوصی، و حق مصونیت از صدمه های روانی و اخلاقی اشاره نمود. شهروندان حق دارند اطلاعات دقیق، شفاف و کاملی در رابطه با محصولات و خدمات مورد تبلیغ دریافت نمایند، بدون هیچ گونه فشار یا اجباری، محصولات و خدمات مورد نیاز خویش را انتخاب کنند، اطلاعات شخصی و خصوصی شان در فرایند تبلیغات مورد سوءاستفاده قرار نگیرد، و از قرار گرفتن در معرض تبلیغات توهین آمیز، خشونت آمیز، یا مغایر با ارزش های اخلاقی و فرهنگی مصون باشند.
کشورهای توسعه یافته، با عنایت به سابقه طولانی تر خود در زمینه توسعه اقتصادی و اجتماعی، تجربیات گران بهایی در حوزه رگولاتوری فضای تبلیغات کسب کرده اند. این تجربیات، می تواند الگوی مناسبی برای کشورهای درحال توسعه، همچون جمهوری اسلامی ایران، باشد. برای نمونه، در ایالات متحده، کمیسیون فدرال تجارت (FTC) بعنوان نهاد اصلی تنظیم گر تبلیغات، وظیفه دارد از حقوق مصرف کنندگان در مقابل تبلیغات فریبنده و گمراه کننده حمایت کند. FTC با وضع قوانین و مقررات، نظارت بر اجرای آنها، و رسیدگی به شکایات مصرف کنندگان، اهمیت بالای ی در صیانت از شهروندان ایفا می کند. در اتحادیه اروپا نیز، با وضع دستورالعمل های اجبار آور برای کشورهای عضو، چارچوب مشخصی برای رگولاتوری تبلیغات تعیین شده است. این دستورالعمل ها، بر مواردی همچون ممنوعیت تبلیغات فریبنده و گمراه کننده، پشتیبانی از کودکان در مقابل تبلیغات، و تنظیم تبلیغات مقایسه ای تاکید دارند. در بریتانیا، سازمان استانداردهای تبلیغات (ASA) بعنوان نهاد اصلی تنظیم گر تبلیغات، وظیفه دارد از رعایت استانداردهای اخلاقی و قانونی در تبلیغات اطمینان حاصل کند. ASA با تدوین و بروزرسانی کدهای تبلیغاتی، نظارت بر اجرای آنها، و رسیدگی به شکایات، اهمیت بالای ی در صیانت از شهروندان ایفا می کند.
در کانادا، سازمان استانداردهای تبلیغات کانادا (ASC) بعنوان یک سازمان خودتنظیم گر، نقش اصلی را در رگولاتوری تبلیغات ایفا می کند و با تدوین و اجرای کدهای تبلیغاتی، نظارت بر اجرای آنها، و رسیدگی به شکایات، به صیانت از حقوق مصرف کنندگان کمک می نماید. در استرالیا نیز، کمیسیون رقابت و مصرف کنندگان استرالیا (ACCC) بعنوان نهاد اصلی تنظیم گر تبلیغات، وظیفه دارد از حقوق مصرف کنندگان در مقابل تبلیغات فریبنده و گمراه کننده حمایت کند. ACCC با وضع قوانین و مقررات، نظارت بر اجرای آنها، و رسیدگی به شکایات، اهمیت بالای ی در صیانت از شهروندان ایفا می کند. این تجربیات نشان داده است که وجود یک نهاد تنظیم گر مستقل و مقتدر، همکاری نهادهای دولتی و غیردولتی، تاکید بر پیشگیری به جای درمان، بروزرسانی مستمر قوانین و مقررات، توجه به ابعاد فرهنگی و اجتماعی، و استفاده از ظرفیتهای تکنولوژی های جدید، همچون عوامل کلیدی در موفقیت رگولاتوری فضای تبلیغات هستند.
ارتقای سطح سواد رسانه ای جامعه، بخصوص در زمینه تبلیغات، از راه اجرای برنامه های آموزشی و اطلاع رسانی از راه رسانه های مختلف و نظام آموزشی کشور، امری ضروری می باشد. ترویج فرهنگ نقد و بررسی تبلیغات و ایجاد بستر مناسب برای نقد منصفانه و کارشناسانه تبلیغات از منظر اخلاقی، فرهنگی، علمی و بازرگانی، و ترویج نگاه هوشمندانه و منتقدانه به تبلیغات بعنوان یک رویه پسندیده و یک مهارت اجتماعی ضروری، از دیگر اقدامات ضروری است با توجه به تجربیات کشورهای توسعه یافته و با عنایت به شرایط خاص فرهنگی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران، میتوان راهکارهای مختلفی را برای ارتقاء نظام رگولاتوری تبلیغات در کشور عرضه داد. تقویت جایگاه و اختیارات نهادهای تنظیم گر به ویژه نهادهای دارای شأن قانونی و حقوقی، بخصوص وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بعنوان متولی اصلی امر تبلیغات، سازمان صدا و سیما بعنوان بزرگترین رسانه ملی، و شورایعالی فضای مجازی با عنایت به گسترش تبلیغات در فضای مجازی، همچون این راهکارهاست. این نهادها باید از اختیارات کافی برای وضع قوانین و مقررات، نظارت بر اجرای آنها، و رسیدگی به تخلفات برخوردار باشند. تدوین و تصویب یک قانون جامع و به روز برای تبلیغات، که در آن حقوق و تکالیف فعالان صنعت تبلیغات، حقوق شهروندان، و سازوکارهای نظارتی و رسیدگی به تخلفات به روشنی مشخص شده باشد، از دیگر اقدامات ضروری می باشد. در این قانون، باید به ابعاد مختلف تبلیغات (از جمله تبلیغات در رسانه های چاپی، صوتی و تصویری، فضای مجازی، محیطی، و …) توجه گردد و سازوکارهای مشخصی برای پشتیبانی از حقوق مالکیت فکری در تبلیغات پیشبینی گردد.
توسعه و تقویت سازمان های خودتنظیم گر در صنعت تبلیغات، که می توانند با تدوین و اجرای کدهای اخلاقی و حرفه ای، به ارتقاء سطح کیفی تبلیغات و صیانت از حقوق شهروندان کمک کنند، از دیگر راهکارهای پیشنهادی است. این سازمان ها می توانند با همکاری نهادهای دولتی، در زمینه آموزش و اطلاع رسانی به فعالان صنعت تبلیغات و شهروندان هم فعالیت کنند. ارتقاء سطح سواد رسانه ای جامعه، بخصوص در زمینه تبلیغات، از راه اجرای برنامه های آموزشی و اطلاع رسانی از راه رسانه های مختلف و نظام آموزشی کشور، امری ضروری می باشد. بهره برداری از ظرفیتهای تکنولوژی های جدید ارتباطی و اطلاعاتی (مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، و داده کاوی) برای رصد و پایش تبلیغات، شناسایی تخلفات، و اطلاع رسانی به شهروندان، و ایجاد سامانه های آنلاین برای دریافت شکایات شهروندان در رابطه با تبلیغات و رسیدگی به آنها، می تواند به رگولاتوری هوشمندانه فضای تبلیغات کمک نماید.
ترویج فرهنگ نقد و بررسی تبلیغات و ایجاد بستر مناسب برای نقد منصفانه و کارشناسانه تبلیغات از منظر اخلاقی، فرهنگی، علمی و بازرگانی، و ترویج نگاه هوشمندانه و منتقدانه به تبلیغات بعنوان یک رویه پسندیده و یک مهارت اجتماعی ضروری، از دیگر اقدامات ضروری است. با عنایت به رشد فزاینده تبلیغات در بستر پلت فرم ها و شبکه های اجتماعی، تدوین ضوابط خاص و نظارت ویژه بر این حوزه و همکاری با پلت فرم های خارجی در چهارچوب قوانین جمهوری اسلامی ایران برای ضابطه مند کردن تبلیغات، ضروری می باشد. همچنین، اعمال محدودیت های ویژه در تبلیغات خطاب به کودکان و نوجوانان و پیشگیری از تبلیغات فریبنده و گمراه کننده ای که با سوء استفاده از خصوصیت های روانشناختی این گروه سنی، منافع مادی را دنبال می کنند، باید مورد توجه قرار گیرد.
به طور کلی و در انتها این حقیقت غیر قابل انکار است که در دنیای امروز، رگولاتوری فضای تبلیغات، امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. با عنایت به تحولات سریع در حوزه فناوری و تبلیغات، نظام رگولاتوری تبلیغات در جمهوری اسلامی ایران نیازمند بازبینی و ارتقا و حرکت بسمت هوشمندسازی است. با الهام از تجربیات کشورهای توسعه یافته و با توجه به مقتضیات بومی و فرهنگی کشور، میتوان با اتخاذ نگاهی هوشمندانه و جامع، ضمن صیانت از حقوق شهروندان در مقابل تبلیغات ناسالم، زمینه ساز رشد و شکوفایی صنعت تبلیغات و ارتقاء سطح آگاهی و سواد رسانه ای جامعه بود. این مهم، نیازمند همکاری و هماهنگی همه نهادهای ذی ربط، شامل دولتی و غیردولتی، و مشارکت فعالانه شهروندان است. امید است با همت و تلاش همگانی، شاهد تحقق این هدف والا باشیم و بتوانیم از ظرفیتهای مثبت تبلیغات در جهت توسعه و تعالی کشور بهره مند شویم.
منبع: parlemaniran.com
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب