پنج نکته در مورد دو موج گرانی برنج در سال 1400
پارلمان ایران دات کام: دو موج گرانی برنج در پاییز و زمستان ِاولین سال قرن جدید، واکنش های زیادی در پی داشت. واکنش هایی از جنس تأیید احتکار، دلالی و سوداگری در بازار برنج، واکنش هایی که بحران زیست محیطی در آن نقش اصلی بازی می کند، و البته واکنش هایی از جنس انتقاد و پشتیبانی از یار قدیمی مجلس که متصدی وزارت جهاد کشاورزی است.
به گزارش پارلمان ایران دات کام به نقل از ایسنا، سالی که گذشت سال خوبی برای تولیدکنندگان و مصرف کنندگان برنج ایرانی نبود. البته مثل همیشه عده ای معدودی نان خودرا در غم مردم زده و پول های کلانی به جیب زدند تا جایی که برنج را از سفره بعضی ایرانیان حذف کردند.
اولین موج گرانی برنج در کشور در پاییز به وجود آمد. زمانی که قیمت برنج ایرانی بصورت میانگین به ۶۰ هزار تومان رسید. افزایش قیمتی که هر چه قدر تلخ اما تکرار آن در بهمن ماه غیرقابل پیش بینی بود. برنج ایرانی در بهمن ماه به ۹۰ هزار تومان رسید. شاید این طور تصورش آسان تر باشد، یک کیسه ۱۰ کیلویی برنج ایرانی نزدیک به یک میلیون تومان.
دلالی، احتکار و سودجوییمثلث دلالی، احتکار و سودجویی حدودا رکن جدایی ناپذیر بازار کالاهای اساسی در یک دهه اخیر است. رکنی که همیشه از طرف مسئولان تأیید می شود اما هیچگاه مسببان آن شناخته نمی گردد. دلالی و سوادگری در بازار وقتی اثبات شد که در موج اول گرانی برنج، قیمت خریداری شده از کشاورز کمتر از ۴۰ هزار تومان عنوان شد.
ادامه گرانی ها فرصتی برای نمایندگان خلق کرد تا قیمت دقیق برنج خریداری شده را کشف کنند. یک عضو کمیسیون کشاورزی مجلس و نماینده علی آباد کتول می گوید که از شالی کاران بسیاری سوال پرسیده است و همه گفته اند که برنج را ۳۰ تا ۳۵ هزار تومان فروخته اند.
نماینده مردم ساری هم در این زمینه به ایسنا اظهار داشت که کشاورزان ایرانی امسال ۲ میلیون تن برنج تولید کردند. نزدیک به ۷۰۰ – ۸۰۰ هزار تن برنج بیشتر نیاز داشتیم که وارد شده است. این نقل قول یعنی امسال کشورمان با کمبود برنج مواجه نبود که تقاضای برنج ایرانی زیاد شود و گرانی را به همراه داشته باشد.
احتکار برنج هم حلقه مبهم داستان گرانی برنج در ایران بود تا این که یک عضو کمیسیون کشاورزی مجلس آنرا تأیید کرد. ذبیح الله اعظمی اظهار داشت که باتوجه به آمار تولید برنج در سال گذشته، قاعدتا نباید این مشکل را می داشتیم. او زمزمه حذف ارز ترجیحی را موجب و بانی احتمار دانست.
بحران زیست محیطی، بلای جان برنج است یا برعکس؟ موج اول گرانی برنج که اتفاق افتاد، خیلی از نمایندگان مجلس از کاشت برنج در استانهای کم یاب انتقاد کردند. بگفته یک عضو کمیسیون کشاورزی مجلس برنج ایرانی در ۱۹ استان کشت و در مساحتی نزدیک به ۸۰۰ هزار هکتار کشت می شود که از میزان ۲۰۰ هکتار آن در استانهای شمالی نیست. در اصفهان، سیستان و بلوچستان و خوزستانی است که با بحران آب دست و پنجه نرم می کنند.
البته شاید بتوان اظهار داشت که انتقاد نمایندگان مجلس از کاشت برنج در استانهای غیرشمالی بی معنا بنظر می رسد چونکه خودشان در جلسه علنی (سه شنبه ۱۲ اسفند ماه ۱۳۹۹) در جریان بررسی جزییات لایحه بودجه ممنوعیت کشت برنج در مناطق مختلف کشور را لغو کردند و تصمیم گیری در این مساله را به شورای آب هر استان واگذار کردند.
تأثیر خشکسالی و شرایط وخیم محیط زیستی بر تولید برنج اما یک طرفه نیست. عضو دیگری از کمیسیون کشاورزی مجلس در بهمن ماه و در موج دوم گرانی برنج از کاهش ۲۰ درصدی تولید برنج در کشور آگاهی داد و علت آنرا خشکسالی و بحران زیست محیطی عنوان نمود. بدین سبب هم بحران زیست محیطی شرایط برنج را وخیم کرده است و هم کاشت برنج در کم آب ترین استانهای ایران شرایط زیست محیطی را روز به روز وخیم تر می کند.
مسئله واردات و خودکفایی برنجموج دوم گرانی برنج که رخ داد، نایب رییس کمیسیون کشاورزی مجلس به ایسنا اظهار داشت که برنج خارجی به قیمت نیم دلار خریداری شده است. یعنی حدودا ۱۳ - ۱۴ هزار تومان و این در حالیست که این برنج به قیمت ۳۰-۴۰ هزار تومان درحال فروش است. با این اوصاف عده ای از نمایندگان مجلس خودکفایی در بازار برنج را سبب کاهش قیمت برنج دانستند. خودکفایی که البته بنظر می رسد با وضعیت زیست محیطی در تناقض باشد.
یک عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در گفت و گو با ایسنا با اشاره به تولید ۲.۲ میلیون تن برنج تولید می نماییم و نیاز ۳ میلیون تنی کشور اظهار داشت که معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی برنامه های خوبی برای خودکفایی کشور در حوزه برنج دارد. برنامه هایی که البته نیازمند اعتبارات سنگینی است. این نماینده مجلس ضمن اشاره به ضرورت خودکفایی در حوزه برنج، به دولت پیشنهاد کرد که ذخیره برنج ایرانی را افزایش دهد.
قصه پرغصه دستوری کردن قیمت برنج و گوشتدستوری کردن قیمت ها قصه سابقه داری است که در دوره های مختلف مدیریت بازار اجرا شده است. دستوری کردن همان ساده ترین راه حل مهار تورم و فرار از ذات بازار رقابتی است. دولت سیزدهم در برخورد با دو موج گرانی برنج، این دفعه هم راهکاری جز دستوری کردن قیمت ها نداشت. راهکاری که مورد انتقاد نمایندگان مجلس، کارشناسان، مسئولان اتاق تجاری و غیره قرار گرفت. هر چه بود 30 بهمن ماه معاون توسعه تجاری وزارت جهاد کشاورزی طی نامه ای قیمت انواع برنج خارجی و ایرانی را اعلام نمود.
قیمت خرید تضمینی گندم در ایران هر ساله بصورت دستوری تعیین می شود. قیمتی که دولت مصوب می کند و آنرا از کشاورز خریداری کند. در یکی دو سال گذشته، قیمت گذاری دستوری و شاید تعیین یک قیمت نزولی موجب شد که برخی کشاورزان از تحویل محصولاتشان به دولت خودداری کنند؛ برای اینکه این قیمت ها نمی توانست هزینه های آنان را پوشش دهد. از جانب دیگر درکشورهای همسایه، ازجمله عراق، هر کیلوگرم گندم ایران با نرخ های بسیار بالاتری خریداری می شد و این مساله کشاورزان را تشویق کرد که قسمتی از محصولات خودرا به قاچاقچیان گندم، با قیمت های بالاتری بفروشند. علت اصلی بروز این پدیده اصرار به قیمت گذاری دستوری بود.
این قصه پرغصه ای است که ذبیح الله اعظمی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس هم به آن اشاره می کند. اعظمی در گفت و گو با ایسنا اظهار نمود که امسال در کشور ما ۱۴ میلیون تن ساخته است. مگر ما ۱۴ میلیون تن گندم می خوریم؟ مشخص است که دستوری شدن بازار گندم، قاچاق گندم را افزایش داده است. نماینده مردم جیرفت در مجلس قیمت گذاری دستوری برنج را یک مسکن ضعیف نامید و اظهار داشت: این تصمیم میزان قاچاق برنج را افزایش خواهد داد هر چند که دولت ساختارهای کافی برای قیمت گذاری دستوری را هم ندارد.
مقصر کیست؟ هر چند که بعضی نمایندگان مجلس، وزارت دادگستری و تعزیرات را متهم کردند اما نوک پیکان انتقادات از موج های گرانی برنج به سمت وزارت جهاد کشاورزی بود. وزارت خانه ای که در دولت قبل با بهانه قانون انتزاع، گرانی کالاهای اساسی را از سر خودش بازمی کرد ولی حالا همه اختیارات تجاری کالاهای اساسی تحت عنوان قانون تمرکز به وزارت جهاد کشاورزی بازگشته بود.
اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس در مورد عملکرد وزارت خانه و جهاد کشاورزی و سید جواد ساداتی نژاد، یار دیرین مجلسی واکنش های متفاوتی داشتند. نماینده ای اظهار داشت که ما با هیچ کس تعارف نداریم. عضو دیگری از این کمیسیون ساداتی نژاد را مقصر اصلی گرانی برنج دانست و نماینده ای دیگر عملکرد او را مثبت ارزیابی کرد و البته نماینده هایی هم پیدا شدند که گفتند باید زمان بیشتری به او بدهیم.
منبع: پارلمان ایران دات كام
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب