یادداشت مهمان؛
رگولاتوری هوشمند کلید توسعه پایدار صنعت تبلیغات
پارلمان ایران دات کام: در دنیای امروز، رگولاتوری فضای تبلیغات، ضروری و اجتناب ناپذیر است. باتوجه به تحولات فناوری و تبلیغات، نظام رگولاتوری تبلیغات در جمهوری اسلامی ایران نیازمند بازبینی و ارتقاست.
خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: عباس محمدیان مدیرکل تبلیغات و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، یادداشتی در اختیار مهر قرار داده است.
مشروح این یادداشت را در ادامه می خوانیم؛
فضای تبلیغات در دنیای امروز، بواسطه پیشرفت های شگرف فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی، دگرگونی های بنیادینی را تجربه کرده است. این دگرگونی ها، در کنار فرصت های بی نظیری که برای توسعه اقتصادی و فرهنگی به ارمغان آورده اند، چالش های جدیدی را نیز پیش روی سیاست گذاران و متولیان امر قرار داده اند. همچون مهم ترین این چالش ها، می توان به لزوم صیانت از حقوق شهروندان در مقابل تبلیغات زیان بار، فریبنده، گمراه کننده و در تضاد با ارزش های اخلاقی و فرهنگی جامعه اشاره نمود. در این حوزه، «رگولاتوری» به عنوان سازوکاری برای تنظیم و قاعده مند کردن کارهای تبلیغاتی، نقشی سرنوشت ساز ایفا می کند. رگولاتوری هوشمند و کارآمد، قادر می باشد ضمن پاسداری از حقوق شهروندان، زمینه ساز رشد و پویایی صنعت تبلیغات و پیشرفت سطح آگاهی و سواد رسانه ای در جامعه باشد.
صیانت، ابعاد گوناگونی دارد که می توان به حق دریافت اطلاعات صحیح و کامل، حق انتخاب آزادانه، حق حفظ حریم خصوصی، و حق مصونیت از لطمه های روانی و اخلاقی اشاره نمود رگولاتوری، در مفهوم کلی خود، به مجموعه قواعد، مقررات، دستورالعمل ها و سازوکارهایی اشاره دارد که توسط نهادهای دولتی یا غیردولتی، با هدف تنظیم و قاعده مند کردن کارهای مختلف در یک حوزه مشخص، وضع و اجرا می شوند. هدف اساسی رگولاتوری، دستیابی به مقاصد معینی همچون پشتیبانی از حقوق مصرف کنندگان، تضمین رقابت سالم، حفظ منافع عمومی، پیشرفت کیفیت خدمات و محصولات، و پاسداری از ارزش های اخلاقی و فرهنگی جامعه است. تبلیغات ناسالم، گستره وسیعی از کارهای تبلیغاتی را شامل می شود که به نوعی، حقوق شهروندان را پایمال می کنند، اطلاعات ناصحیح یا گمراه کننده ارائه می دهند، از اعتماد عمومی سو استفاده می نمایند، یا با ارزش های اخلاقی و فرهنگی جامعه در تضاد هستند.
مصادیقی از تبلیغات ناسالم عبارتند از:
تبلیغات فریبنده که با ارائه اطلاعات نادرست، اغراق آمیز یا ناقص، مخاطب را فریب داده و انتظارات غیرواقعی در او ایجاد می کنند؛ تبلیغات گمراه کننده که با به کارگیری ابهام، ایهام، یا شگردهای زبانی، مخاطب را در تشخیص واقعیت به اشتباه می اندازند؛ تبلیغات مقایسه ای غیرمنصفانه که به گونه ای غیرمنصفانه، محصولات یا خدمات رقبا را تحقیر یا تخریب می کنند؛ تبلیغات سوءاستفاده گرانه که از لطمه پذیری گروههای خاصی از جامعه (مانند کودکان، سالمندان، یا افراد کم سواد) بهره کشی می کنند؛ و تبلیغات مغایر با ارزش های اخلاقی و فرهنگی که با هنجارها، باورها و ارزش های اخلاقی و فرهنگی جامعه در تضاد هستند.
صیانت از شهروندان در مقابل تبلیغات ناسالم، به مفهوم اتخاذ تدابیر و سازوکارهای ضروری جهت حفظ حقوق و منافع آنان در برخورد با تبلیغات است. این صیانت، ابعاد گوناگونی دارد که می توان به حق دریافت اطلاعات صحیح و کامل، حق انتخاب آزادانه، حق حفظ حریم خصوصی، و حق مصونیت از لطمه های روانی و اخلاقی اشاره نمود. شهروندان حق دارند اطلاعات دقیق، شفاف و کاملی درباره ی محصولات و خدمات مورد تبلیغ دریافت نمایند، بدون هیچ نوع فشار یا اجباری، محصولات و خدمات مورد نیاز خودرا انتخاب کنند، اطلاعات شخصی و خصوصی شان در پروسه تبلیغات مورد سوءاستفاده قرار نگیرد، و از قرار گرفتن در معرض تبلیغات توهین آمیز، خشونت آمیز، یا مغایر با ارزش های اخلاقی و فرهنگی مصون باشند.
کشورهای توسعه یافته، باتوجه به سابقه طولانی تر خود در حوزه توسعه اقتصادی و اجتماعی، تجربیات گران بهایی در عرصه رگولاتوری فضای تبلیغات کسب کرده اند. این تجربیات، می تواند الگوی مناسبی برای کشورهای درحال توسعه، همچون جمهوری اسلامی ایران، باشد. بعنوان مثال، در ایالات متحده، کمیسیون فدرال تجارت (FTC) به عنوان نهاد اصلی تنظیم گر تبلیغات، وظیفه دارد از حقوق مصرف کنندگان در مقابل تبلیغات فریبنده و گمراه کننده حمایت کند. FTC با وضع قوانین و مقررات، نظارت بر اجرای آنها، و رسیدگی به شکایات مصرف کنندگان، اهمیت بالای ی در صیانت از شهروندان ایفا می کند. در اتحادیه اروپا نیز، با وضع دستورالعمل های الزام آور برای کشورهای عضو، چارچوب مشخصی برای رگولاتوری تبلیغات تعیین شده است. این دستورالعمل ها، بر مواردی همچون ممنوعیت تبلیغات فریبنده و گمراه کننده، پشتیبانی از خردسالان در مقابل تبلیغات، و تنظیم تبلیغات مقایسه ای تاکید دارند. در بریتانیا، سازمان استانداردهای تبلیغات (ASA) به عنوان نهاد اصلی تنظیم گر تبلیغات، وظیفه دارد از رعایت استانداردهای اخلاقی و قانونی در تبلیغات اطمینان حاصل کند. ASA با تدوین و بروزرسانی کدهای تبلیغاتی، نظارت بر اجرای آنها، و رسیدگی به شکایات، اهمیت بالای ی در صیانت از شهروندان ایفا می کند.
در کانادا، سازمان استانداردهای تبلیغات کانادا (ASC) به عنوان یک سازمان خودتنظیم گر، نقش اصلی را در رگولاتوری تبلیغات ایفا می کند و با تدوین و اجرای کدهای تبلیغاتی، نظارت بر اجرای آنها، و رسیدگی به شکایات، به صیانت از حقوق مصرف کنندگان کمک می نماید. در استرالیا نیز، کمیسیون رقابت و مصرف کنندگان استرالیا (ACCC) به عنوان نهاد اصلی تنظیم گر تبلیغات، وظیفه دارد از حقوق مصرف کنندگان در مقابل تبلیغات فریبنده و گمراه کننده حمایت کند. ACCC با وضع قوانین و مقررات، نظارت بر اجرای آنها، و رسیدگی به شکایات، اهمیت بالای ی در صیانت از شهروندان ایفا می کند. این تجربیات نشان میدهد که وجود یک نهاد تنظیم گر مستقل و مقتدر، همکاری نهادهای دولتی و غیردولتی، تاکید بر پیشگیری بجای درمان، بروزرسانی مستمر قوانین و مقررات، توجه به ابعاد فرهنگی و اجتماعی، و استفاده از ظرفیتهای تکنولوژی های جدید، همچون عوامل کلیدی در موفقیت رگولاتوری فضای تبلیغات هستند.
ارتقای سطح سواد رسانه ای جامعه، خصوصاً در حوزه تبلیغات، بوسیله اجرای برنامه های آموزشی و اطلاع رسانی بوسیله رسانه های مختلف و نظام آموزشی کشور، امری ضرورت دارد. ترویج فرهنگ نقد و بررسی تبلیغات و ایجاد بستر مناسب برای نقد منصفانه و کارشناسانه تبلیغات از نظر اخلاقی، فرهنگی، علمی و تجاری، و ترویج نگاه هوشمندانه و منتقدانه به تبلیغات به عنوان یک رویه پسندیده و یک مهارت اجتماعی ضروری، از دیگر اقدامات لازم است با توجه به تجربیات کشورهای توسعه یافته و باتوجه به شرایط خاص فرهنگی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران، می توان راهکارهای مختلفی را برای پیشرفت نظام رگولاتوری تبلیغات در کشور ارائه داد. تقویت جایگاه و اختیارات نهادهای تنظیم گر بویژه نهادهای دارای شأن قانونی و حقوقی، خصوصاً وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی اصلی امر تبلیغات، سازمان صدا و سیما به عنوان بزرگترین رسانه ملی، و شورای عالی فضای مجازی باتوجه به گسترش تبلیغات در فضای مجازی، همچون این راهکارهاست. این نهادها باید از اختیارات کافی برای وضع قوانین و مقررات، نظارت بر اجرای آنها، و رسیدگی به تخلفات برخوردار باشند. تدوین و تصویب یک قانون جامع و به روز برای تبلیغات، که در آن حقوق و تکالیف فعالان صنعت تبلیغات، حقوق شهروندان، و سازوکارهای نظارتی و رسیدگی به تخلفات به روشنی مشخص شده باشد، از دیگر اقدامات ضرورت دارد. در این قانون، باید به ابعاد مختلف تبلیغات (از جمله تبلیغات در رسانه های چاپی، صوتی و تصویری، فضای مجازی، محیطی، و …) توجه گردد و سازوکارهای مشخصی برای پشتیبانی از حقوق مالکیت فکری در تبلیغات پیش بینی گردد.
توسعه و تقویت سازمان های خودتنظیم گر در صنعت تبلیغات، که می توانند با تدوین و اجرای کدهای اخلاقی و حرفه ای، به پیشرفت سطح کیفی تبلیغات و صیانت از حقوق شهروندان کمک کنند، از دیگر راهکارهای پیشنهادی است. این سازمان ها می توانند با همکاری نهادهای دولتی، در حوزه آموزش و اطلاع رسانی به فعالان صنعت تبلیغات و شهروندان نیز فعالیت کنند. پیشرفت سطح سواد رسانه ای جامعه، خصوصاً در حوزه تبلیغات، بوسیله اجرای برنامه های آموزشی و اطلاع رسانی بوسیله رسانه های مختلف و نظام آموزشی کشور، امری ضرورت دارد. استفاده از ظرفیتهای تکنولوژی های جدید ارتباطی و اطلاعاتی (مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، و داده کاوی) برای رصد و پایش تبلیغات، شناسایی تخلفات، و اطلاع رسانی به شهروندان، و ایجاد سامانه های آنلاین برای دریافت شکایات شهروندان درباره ی تبلیغات و رسیدگی به آنها، می تواند به رگولاتوری هوشمندانه فضای تبلیغات کمک نماید.
ترویج فرهنگ نقد و بررسی تبلیغات و ایجاد بستر مناسب برای نقد منصفانه و کارشناسانه تبلیغات از نظر اخلاقی، فرهنگی، علمی و تجاری، و ترویج نگاه هوشمندانه و منتقدانه به تبلیغات به عنوان یک رویه پسندیده و یک مهارت اجتماعی ضروری، از دیگر اقدامات لازم است. باتوجه به رشد فزاینده تبلیغات در بستر پلت فرم ها و شبکه های اجتماعی، تدوین ضوابط خاص و نظارت ویژه بر این حوزه و همکاری با پلت فرم های خارجی در چهارچوب قوانین جمهوری اسلامی ایران برای ضابطه مند کردن تبلیغات، ضرورت دارد. همچنین، اعمال محدودیت های ویژه در تبلیغات خطاب به خردسالان و نوجوانان و ممانعت از تبلیغات فریبنده و گمراه کننده ای که با سوء استفاده از خاصیت های روانشناختی این گروه سنی، منافع مادی را دنبال می کنند، باید مورد توجه قرار گیرد.
به طور کلی و در آخر این واقعیت غیر قابل انکار است که در دنیای امروز، رگولاتوری فضای تبلیغات، امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. باتوجه به تحولات سریع در عرصه فناوری و تبلیغات، نظام رگولاتوری تبلیغات در جمهوری اسلامی ایران نیازمند بازبینی و ارتقا و حرکت به سوی هوشمندسازی است. با الهام از تجربیات کشورهای توسعه یافته و با توجه به مقتضیات بومی و فرهنگی کشور، می توان با اتخاذ نگاهی هوشمندانه و جامع، ضمن صیانت از حقوق شهروندان در مقابل تبلیغات ناسالم، زمینه ساز رشد و شکوفایی صنعت تبلیغات و پیشرفت سطح آگاهی و سواد رسانه ای جامعه بود. این مهم، نیازمند همکاری و هماهنگی همه نهادهای ذی ربط، شامل دولتی و غیردولتی، و مشارکت فعالانه شهروندان است. امید است با همت و تلاش همگانی، شاهد تحقق این هدف والا باشیم و بتوانیم از ظرفیتهای مثبت تبلیغات در راستای توسعه و تعالی کشور بهره مند شویم.
منبع: پارلمان ایران دات كام
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب